Techniki małoinwazyjne w leczeniu kręgosłupa w pigułce

Korzyści wynikające z operacji małoinwazyjnych kręgosłupa umożliwiają wykonanie takich zabiegów jak naprawa przepukliny krążka międzykręgowego czy usunięcie ciasnoty kanału kręgowego przy znacznie zminimalizowanym ryzyku infekcji oraz szybszym powrocie do zdrowia. Lek. Jurij Kseniuk oraz lek. Maciej Bujko, neurochirurdzy w Carolina Medical Center, przedstawiają najbardziej popularne metody wykorzystywane w małoinwazyjnej chirurgii kręgosłupa.

Wertebroplastyka i kyfoplastyka – na leczenie złamań kręgosłupa

Lek. Jurij Kseniuk: W leczeniu złamań kręgosłupa stosujemy szeroką gamę zabiegów przezskórnych. Ich celem jest stabilizacja złamania, zmniejszenie dolegliwości bólowych, zapobieganie zapadaniu kręgów, co chroni kręgosłup przed dalszymi deformacjami. Wertebroplastykę, jak i kyfoplastykę, wykorzystujemy w przypadku urazowych złamań kompresyjnych czy osteoporotycznych. Leczenie złamań szczególnie u osób starszych w zdecydowanej większości zdominowały zabiegi małoinwazyjne. Zabiegi klasyczne wykonywane są natomiast u osób, które doznały urazu, np. w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdzie trzeba wykonać szerokie odbarczenie i nastawienie dużego przemieszczenia kręgów. Są to operacje obarczone dużym ryzykiem.

W trakcie wertebroplastyki lekarz, korzystając z podglądu RTG, za pomocą specjalnych instrumentów pod niskim ciśnieniem wypełnia złamany trzon polimetakrylanem metylu (PMMA), przypominającym cement, który szybko twardnieje i stabilizuje kość. W kyfoplastyce operator początkowo wprowadza do kręgu specjalny balon, który następnie zostaje napełniony cieczą. Podczas tego procesu elementy złamanego kręgu oddalają się od siebie, a następnie powracają do bardziej naturalnej pozycji, tworząc pustą przestrzeń. Po wyjęciu balona neurochirurg wypełnia przestrzeń, tak samo jak w wertebroplastyce, cementem.

Stabilizacja kręgosłupa, czyli zabieg „fuzji”

Lek. Jurij Kseniuk: Zabieg stabilizacji kręgosłupa wykonuje się u pacjentów, u których zdiagnozowano m.in. chorobę zwyrodnieniową, kręgozmyk czy złamanie kręgu. Małoinwazyjna operacja polega na usunięciu dysków między kręgami, a następnie połączeniu dwóch sąsiednich kręgów za pomocą przeszczepu kostnego lub metalowych płytek zabezpieczonych śrubami, tak aby doszło do zrostu kostnego między nimi. W trakcie operacji neurochirurg stabilizuje kręgosłup drutami, śrubami lub dedykowanymi płytkami. W wyniku usztywnienia następuje zrośnięcie dwóch sąsiadujących ze sobą kręgów. W zależności od diagnozy i rodzaju dojścia do miejsca objętego chorobą lekarz stosuje różne techniki międzytrzonowej stabilizacji kręgosłupa. Są to:

ALIF (anterior lumbar interbody fusion) – przednia lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa. Metodę ALIF wykorzystujemy m.in. do leczenia dyskopatii odcinka lędźwiowego na poziomach L4-L5 i L5-S1 lub innych przy wszczepieniu nieruchomych i ruchomych protez krążków międzykręgowych. Zdecydowanym wskazaniem do jej zastosowania jest zaawansowane lub całkowite uszkodzenie krążka kręgowego oznaczające potrzebę zastąpienia go w całości implantem.
OLIF (obliq lateral interbody fusion) – skośno-boczne międzytrzonowe usztywnienie. Stosuje dostęp skośno-boczny.
XLIF (extreme lateral lumbar interbody fusion) – ekstremalnie boczna lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa. Polega na dojściu do miejsca zmienionego chorobowo z boku kręgosłupa – przez mięsień lędźwiowy.
TLIF (transforaminal lumbar interbody fusion) – przezotworowa lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa. Istotą metody jest usunięcie dysku z dojścia tylno-bocznego, zazwyczaj niewymagającego odsuwania korzeni nerwowych.
PLIF (posterior lumbar interbody fusion) – tylna lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa. Polega na usunięciu dysku z dojścia „na wprost”, czyli po odsunięciu korzeni nerwowych i worka oponowego.

Endoskopia kręgosłupa

Lek. Maciej Bujko: Jest to jedna z najmniej inwazyjnych metod operacyjnych kręgosłupa. Ma zastosowanie w przypadku leczenia przepuklin krążka międzykręgowego w każdym odcinku kręgosłupa (dyskopatia), stenoz kanału kręgowego, kręgozmyku, zakotwiczenia nici końcowej rdzenia kręgowego oraz torbieli i guzów kanału kręgowego. Ma szerokie zastosowanie, zwłaszcza u osób, które z racji wieku czy przebytych chorób nie mogą mieć przeprowadzonej operacji klasycznej.

W trakcie endoskopii kręgosłupa pacjent znieczulany jest ogólnie. W zależności od rodzaju zabiegu i dolegliwości pacjenta chirurg uzyskuje dostęp do kręgosłupa albo z dojścia intralaminarnego (od tyłu kręgosłupa) albo transforaminalnego (od boku kręgosłupa). Dzięki temu można usunąć patologie kręgosłupa trudno dostępne dla otwartej metody operacyjnej. Następnie operator wprowadza kamerę endoskopową, która rejestruje i wyświetla w czasie rzeczywistym pole operacyjne. Po zabiegu chirurg wyjmuje instrumentarium, a na małe nacięcie na skórze zakłada jeden lub dwa szwy i przykrywa małym opatrunkiem.

Wymiana krążka międzykręgowego

Lek. Jurij Kseniuk: Wymiana dysku polega na zastąpieniu zużytego, zdegenerowanego krążka międzykręgowego sztucznym, czyli implantem. Jest wskazana dla pacjentów, którzy ciepią na zaawansowaną chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, spowodowaną naturalnym procesem starzenia. Sztuczne dyski zazwyczaj wykonane są z metalu lub tworzywa sztucznego albo z ich połączenia.

Wymiana krążka międzykręgowego metodą małoinwazyjną jest możliwa jedynie w przypadku krążków nieruchomych. Wszczepienie implantu ruchomego, ze względu na jego wysokość, jest możliwe jedynie w trakcie zabiegu przeprowadzonego na otwarto. Warunkiem zakwalifikowania do wymiany dysku na ruchomy jest zachowana czynność segmentu ruchowego.